17η Νοέμβρη: ημέρα μνήμης, τιμής και αγώνα

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου συγκλόνιζε την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο. Τη μεγαλειώδη εξέγερση της νεολαίας ενάντια στη φασιστική βαρβαρότητα των ανθρωποφυλάκων, βασανιστών και δολοφόνων χουντικών και κατά της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας των ανισοτήτων, προσπαθεί με λύσσα να απαξιώσει και να διαστρεβλώσει η (ακρο)δεξιά και οι αδώνιδες.

Τους σπουδαστές και εργάτες που βρέθηκαν στο Πολυτεχνείο και σε όσους πρωταγωνίστησαν στον αγώνα ενάντια στη χούντα, για μια κοινωνία πέρα από το κεφάλαιο και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και που βροντοφώναξαν μπροστά στα τεθωρακισμένα, στις αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις της εποχής, στα κοινωνικά αποβράσματα και σε ολόκληρη την οικουμένη «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία», θα τους τιμούμε και θα τους θυμόμαστε παντοτινά ως παραδείγματα ενός ωραίου, συναρπαστικού και ανιδιοτελούς αγώνα.

Συμμετέχουμε στην πορεία, τιμούμε τους νεκρούς και τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου και όλα τα θύματα της κρατικής-αστυνομικής βίας. 

Καταγγέλλουμε την σφαγή των παλαιστινίων, παιδιών, γυναικών, ανδρών και την καταστροφή κοινωνικών υποδομών από το καθεστώς Νετανιάχου. Λευτεριά στην Παλαιστίνη.

------------- 

Απόσπασμα από το βιβλίο «Ανθρωποφύλακες» όπου ο Περικλής Κοροβέσης (1941-2020) κατέγραψε τα βασανιστήρια και τις φυλακίσεις επί Χούντας στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.  Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρώτα το 1969 στη Γενεύη κι έπειτα, μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες, φανέρωσε σε ολόκληρο τον κόσμο το πραγματικό πρόσωπο της δικτατορίας των συνταγματαρχών: 

Επιστημονική ανάκριση

Η ταράτσα της Μπουμπουλίνας έχει το πιο γνωστό πλυσταριό του κόσμου. Η ασφαλίτικη επινοητικότητα με εντελώς μηδαμινά μέσα, έναν πάγκο, ένα σκοινί και μερικά στειλιάρια, δημιούργησε μια από τις πιο ένδοξες αίθουσες βασανιστηρίων της εποχής μας.

Πριν σε πάνε εκεί, την ξέρεις. Όταν μπαίνεις, έχεις την εντύπωση πως την έχεις ξαναδεί. Αυτό που είναι καινούριο για σένα είναι ο πανικός που σου δημιουργείτε. Είναι κάτι που δεν ελέγχεται. Παίρνει διαστάσεις μεταφυσικές. Είναι κάτι σαν το θρησκευτικό φόβο της κόλασης. Κάθε τοπογράφηση είναι αδύνατη. Υπάρχεις μέσα σ’ αυτό το φόβο εντελώς ανίσχυρος.

Μ’ ανεβάζανε στην ταράτσα. Η γνωστή παρέα και ο Σπανός. Κάποιος χαφιές που τους είδε να ανεβαίνουν τους χαιρέτησε λέγοντας: «Από κυνήγι έρχεστε;». Στο δρόμο τα παιδιά κάνανε χιούμορ. Όπου το χιούμορ δεν ήταν αποτελεσματικό, μια φάπα ή μια κλοτσιά το δυνάμωνε. Αυτό έβγαζε πάντα γέλιο. Τα αστεία των παιδιών:

— Πάει, αυτός θα πεθάνει απόψε.

— Ρε μαλάκα, ξέρεις ότι η γυναίκα σου είναι πουτάνα;

— Τι πουτάνα, ρε, τσιμπουκλού της οδού Αθηνάς είναι.

— Και η μάνα του είναι πουτάνα. Τι να σου κάνει, το παιδί έχει μεγαλώσει σε μπουρδέλο.

— Θα πάμε να τις φέρουμε και να τις γαμήσουμε μπροστά σου.

— Θα του αρέσει το μπανιστήρι.

— Μα τέτοιος πούστης που είναι.

— Στο θέατρο είναι όλοι πούστηδες.

— Γαμάτε ρε στο θέατρο; Γαμάτε;

— Γαμιούνται μεταξύ τους.

— Ρε πούστη, δεν τσαντίστηκες που σου βρίζουμε τη μάνα;

— Αυτός ρε; Αυτοί δεν πιστεύουν σε Θεό.

— Κοίταξε τον πούστη, σαν Βούδας είναι. Εμείς τα λέμε, εμείς τ’ ακούμε.

— Είναι πωρωμένος ο πούστης, γάμα τον.

Μετά το διάδρομο στον τέταρτο έχει μια σκάλα. Η σκάλα οδηγεί στην ταράτσα. Μια πινακίδα γράφει: «Απαγορεύεται αυστηρά η είσοδος». Στην ταράτσα. Μετά το μικρό δωμάτιο. Όλα χωρίς καμιά βιασύνη. Οι οπτικές εμπειρίες από την είσοδό μου στην Ασφάλεια ως αυτή τη στιγμή ερχόντουσαν η μια πίσω από την άλλη. Σλάιτ. Καταλαβαίνω πως είναι ένα κτίριο κανονικό. Μια υπηρεσία δημόσια. Εργάζονται άνθρωποι. Τα πράγματα χωρίς φόβο είναι πιο απλά. Σχεδόν ήμουνα αφηρημένος. Ανάψανε το φως του πλυσταριού. Αισθάνθηκα το κύριο πρόσωπο της παρέας. Παρατηρούσα.

Ήμουνα ένας επιστάτης σε έργα υδρεύσεως. Έμοιαζε με ιεροτελεστία ανθρωποθυσίας. Κανένας δε μίλαγε πια. Δουλεύανε. Ψάχνανε να βρούνε το σκοινί. Δεν το βρίσκανε. Ρωμαίικα πράγματα. Τα βάζανε με κάποιον Μπάμπαλη και με κάποιο Μάλλιο, που είναι τσαπατσούληδες. Κάνουνε τη δουλειά τους και αφήνουν τους άλλους να σπάνε τα αρχίδια τους. Κάποιος μου είπε να μην κοιτάζω σαν μαλάκας και να ψάξω και εγώ. Ο Σπανός διαφώνησε και είπε να κάτσω εκεί που καθόμουνα, δεν τους χρειαζόταν η βοήθειά μου. Τελικά βρέθηκε το σκοινί. Ήτανε κάτω από τα ξύλα. Δεν ξέρω γιατί είχα συνδέσει μια ελπίδα με το σκοινί. Τώρα που βρέθηκε, δεν υπήρχε παρά ένας μόνο τρόπος. Αν έλεγα έστω και κάτι μικρό, ίσως τη γλίτωνα. Κάποιος πρότεινε «να μη χτυπήσουμε το παιδί που φαίνεται καλό, να τον αφήσουμε λιγάκι να σκεφτεί, να πιει ένα καφεδάκι και το πρωί μας τα λέει με την ησυχία του».

Αισθάνθηκα μια μικρή ευγνωμοσύνη. Κάθε λέξη που είπε ήταν ένα γερό στήριγμα. Βρέθηκα κιόλας να πίνω καφέ και να τακτοποιώ τα πράγματα. Να, λέω, το κόλπο τους: Σε φέρνουνε εδώ πάνω, σε τρομοκρατούν και όταν δούνε πως δεν πιάνει, βρίσκουνε άλλο τρόπο. Ο Σπανός δε μίλησε καθόλου. Ένας άλλος είπε: «Πολύ ασχοληθήκαμε μ’ αυτό τον πούστη. Αν είχε μυαλό, θα ’τανε τώρα σπιτάκι του. Τι να του δώσουμε καιρό. Να τα πει τώρα, να ησυχάσουμε όλοι». Κοίταξα το Σπανό. Περίμενα να πει κατεβάστε τον κάτω να σκεφτεί. Νόμιζα πως δε θα διακινδύνευε ένα πείραμα, χωρίς να ’ναι σίγουρος για το αποτέλεσμα. Ήτανε λογικό να πει: Καλά, αύριο.

Ο Σπανός είπε να με δέσουνε. Έκανε επιθεώρηση. Με δέσανε στον πάγκο πολύ σφιχτά. Δεν έφερα καμιά αντίσταση. Καμιά διαμαρτυρία. Τώρα που το σκέφτομαι, νομίζω πως πήγα σχεδόν πρόθυμα. Όπως πηγαίνεις στον οδοντογιατρό μόνος σου και κάθεσαι στην καρέκλα. Ο Σπανός κούνησε τα πέλματα, να δει αν ήτανε καλά δεμένα. Ο κ. Σπανός ικανοποιημένος. Αλλά δεν αρχίζει. Έχει διάθεση για κουβέντα. Με ρωτάει πώς αισθάνομαι, ενδιαφέρεται να μάθει αν ο πάγκος είναι σκληρός ή αν με κόβουν τα σκοινιά. Με ρωτάει αν άλλαξα γνώμη. Δε μιλάω καθόλου. Ίσως λέω να ’ναι καλύτερα. Τουλάχιστον να προκαλέσω το υπηρεσιακό του μένος, να μην το πάρουνε προσωπικά. Ο Σπανός με ρωτάει αν μ’ αρέσει το φιστίκι, έκφραση που δεν ήξερα τι σημαίνει, αλλά μ’ έκανε ν’ αντιδράσω. Σήκωσα το κεφάλι μου. Ήρθε αμέσως κοντά. Του είπα: «Αν νομίζετε πως θα βγάλετε τίποτα μ’ αυτό τον τρόπο, είστε πολύ γελασμένος. Είναι εικοστός αιώνας. Το λέω αυτό για την καριέρα σας. Θα σας καταγγείλω». Δεν ξέρω αν το πίστευα ή όχι, πάντως μου ’κανε καλό. Απάντηση Σπανού: «Θα μου κλάσεις τ’ αρχίδια ρε. Και στον ΟΗΕ να με πας θα μου κλάσεις τ’ αρχίδια, κατάλαβες;». Οδηγίες Σπανού προς το χειρώνακτα βασανιστή.

— Δώσε φιστίκι, Κώστα.

— Ξύλο, σίδερο;

— Ξύλο και βλέπουμε.

— Μάλιστα, γιατρέ.

Μου φάνηκε πως άκουγα μια περίεργη διάλεκτο αφρικανικής φυλής. Είχα σφιχτεί και περίμενα. Κοίταζα τον Κώστα. Ο Κώστας έφτυσε στα χέρια του, πήρε το ξύλο. Άρχισε.

Ο φάλαγγας είναι μια υπερβολικά μεγάλη δύναμη που ενεργεί πάνω σου. Σου δίνει την εντύπωση πως γλιστράς σε μια μεγάλη, επικλινή, γυαλιστερή επιφάνεια και πέφτεις πάνω σ’ ένα σκληρό, γρανιτένιο τοίχο. Αν δεν ήξερες πως σε χτυπάνε στα πόδια, θα σου ήτανε αδύνατον να προσδιορίσεις από πού έρχεται. Τις κινήσεις του βασανιστή τις βλέπεις. Τα χτυπήματα είναι ο γρανιτένιος τοίχος. Η επικλινής επιφάνεια είναι τα διαστήματα ανάμεσα στα χτυπήματα. Όταν ο ρυθμός είναι κανονικός, είναι λιγότερο επώδυνος από τον ακανόνιστο ρυθμό. Τη λεπτομέρεια αυτή την ξέρουνε και σε χτυπάνε μια γρήγορα μια αργά. Αρχίζουνε να σε χτυπούν από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα. Ξέρουνε πως η πρώτη σου αντίδραση είναι να μαζέψεις λίγο τα πέλματα. Αυτό τους αφήνει αδιάφορους, γιατί ξέρουνε πως ύστερα από δέκα χτυπήματα το πόδι πρήζεται τόσο πολύ, που γεμίζει το παπούτσι.

Άρχισα να φωνάζω. Δεν ήξερα πόσο δυνατή είναι μια ανθρώπινη φωνή. Φώναξα τ’ όνομά μου. Άκουγα τη φωνή μου, που ήταν αφύσικα δυνατή. Σταματήσανε. Μα θα ’ταν δε θα ’ταν δέκα χτυπήματα. Δεν τόλμησα να κάνω καμιά σκέψη. Ο Σπανός με ρώτησε αν άλλαξα γνώμη. Δεν τον κοίταξα. Ο Κώστας ξανάρχισε. Φώναζα. Κάποιος φεύγει και πηγαίνει στο αποχωρητήριο και παίρνει το σφουγγαρόπανο. Κολλάει το σφουγγαρόπανο πάνω στο στόμα μου. Όλη εκείνη η αηδία κυλάει στον οισοφάγο μου. Το βαστάει σφιχτά και το πανί στραγγίζεται στο στόμα μου. Δεν μπορώ πια ν’ αναπνεύσω. Σκέφτηκα να κάνω γιόγκα. Να κόψω τη μεταβίβαση του πόνου. Μάταιο. Σαν να θέλεις να βάλεις ένα χάρτινο φράγμα σ’ έναν καταρράχτη. Τινάχτηκε στον αέρα η γιόγκα μου. Δεν τέλειωνε. Περίμενα να λιποθυμήσω. Είχα μια κτηνώδη αντοχή. Περίεργο, εγώ, που για να βάλω τροχό στο δόντι μού κάνανε ένεση, άντεχα. Δε λέγανε να τελειώσουν. Πρέπει να σκέφτομαι κάτι άλλο. Ίσως αυτό ανακουφίζει. Αδύνατον. Τώρα το ξύλο δημιουργεί και έναν ήχο. Σαν μια μεγάλη ξύλινη καμπάνα. Σαν να ’σαι μέσα στην καμπάνα. Ύστερα γλιστράς. Σκοτάδι, ησυχία, ανακούφιση.

Μου ρίχνανε νερά. Λιποθύμησα. Συνερχόμουνα. Σχεδόν ήμουνα περήφανος που λιποθύμησα. Άμεση συνειδητοποίηση του χώρου. Η ελπίδα. Ίσως σταματήσουνε τώρα. Μπορεί να με λύσουνε. 0 φάλαγγας κανονικά πρέπει να ’χει ένα τέλος. Έγινε πια ολόκληρος κύκλος, τι θέλουνε; Ο Σπανός ρωτάει αν άλλαξα γνώμη. Δεν τον προσέχω. Ο Κώστας ξαναρχίζει. Μα μέχρι πότε; Αν έλεγα κάτι, θα μου έδινε την ευκαιρία να ξεφύγω για λίγο. Ο Κώστας συνέχιζε. Το πανί ξαναμπήκε στο στόμα μου. Αέρας, δεν υπήρχε αέρας. Πόσο μπορεί να ζήσεις χωρίς αέρα; Περίμενα να ακούσω τον ήχο της καμπάνας. Πουθενά, μόνο αυτά τα κύματα που ανεβαίνανε. Φαίνεται άρχισαν κάτι τινάγματα νευρικά στο κεφάλι. Ο Σπανός λέει: «Σταμάτα, κάτι θέλει να πει». Οι άλλοι το επιβεβαιώνουν. Ναι, θα μιλήσει. Ωρίμασε το πράγμα. Η καλή δουλειά φαίνεται. Κάποιος λέει στο Σπανό: «Μην πας κοντά, κύριε προϊστάμενε, θα σε φτύσει». Μα τι γίνεται εδώ;

Τους βασανίζουνε και όχι μονάχα δε μιλάνε, αλλά τους φτύνουν και από πάνω. Μακάρι να μπορούσα να το κάνω και εγώ. Ο Σπανός αλλάζει γνώμη. Ο Κώστας ξαναρχίζει.

Πρέπει η ανθρώπινη αντοχή να ’χει όρια. Μια εφιαλτική υπερδιέγερση μου έδινε εκπληκτική διαύγεια. Τους παρατηρούσα. Ήτανε μαζεμένοι γύρω γύρω, όπως μαζεύονται και κοιτάνε μια οικοδομή που κατεδαφίζεται. Ο Κώστας δε χτύπαγε πια. Τώρα ήτανε κάποιος άλλος. Είδα έναν που είχε φύγει από τον κύκλο και κοίταζε έξω από την πόρτα. Ίσως φρουρός, για να μην ανέβει κανείς απάνω. Ίσως δεν άντεχε να βλέπει. Πίστεψα το δεύτερο. Νέο κουράγιο. Κι εδώ ακόμα κάποιος που δε συμφωνεί. Αισθάνομαι φιλικά. Βλέπω γυρισμένη την πλάτη του. Το στομάχι μου πόναγε. Τ’ αυτιά βουίζανε. Ένας ήχος διαπεραστικός, οξύς. Μεγάλωνε. Ένα αίσθημα σαν να γκρεμίζομαι. Μια ταχύτητα. Στυφός ήχος, στριγκός, έτσι όπως σπάει το αεροπλάνο το φράγμα του ήχου. Κάπου θα πέσω. Λιβάδια. Κάτω από τα νερά. Ένα αίσθημα ξεγνοιασιάς. Συνειδητοποίηση του χώρου. Πάλι είχα λιποθυμήσει. Σαν να είχα σηκωθεί από αρρώστια. Μου φάνηκε πως ήμουν πολύ αδύνατος. Διάφανος. Τους κοιτάζω. Αξύριστοι, άγρυπνοι, κουρασμένοι. Δε ρωτάνε τίποτα πια. Όταν βλέπουνε πως μπορώ και στρέφω τα μάτια μου, ξαναρχίζουν.

Δεν ξέρω πια τίποτα. Σκέφτομαι ένα σκυλί λεπριασμένο, που του πετάνε πέτρες. Τα παιδιά στη γειτονιά μου του πετάνε πέτρες. Το σκυλί μού μοιάζει.

Τρομάζω. Μπορεί να τρελαθώ, λέω. Ξέρω πως στη Μακρόνησο από τα βασανιστήρια είχανε γίνει τρελοί. Μετά όμως γινήκανε καλά. Ένας γέρος έξω από μία πόρτα έχει τουμπανιάσει, έχει παγώσει από το κρύο. Κάτω από το πιγούνι του οι ζάρες κρέμονται σαν σταλαχτίτες. Είναι παγωμένος. Τον τραβάνε από τα πόδια. Ο γέρος εγώ. Δεν υπάρχει ανάκριση. Δεν υπάρχει τίποτα. Θέλω να κρατηθώ. Συνέχεια χτυπάνε, λες και είναι μηχανή. Αρχή σχιζοφρένειας. Μπορείς να την αποφύγεις με μια λέξη. Θα μιλήσω. Περιμένω. Μπορεί να σταματήσουν. Είναι μια διαδρομή που πρέπει να κάνω. Δεν μπορεί να χτυπάνε αιώνια, θα πάψει. Κάποτε, κάποτε θα πάψει. Ένα τεστ για να γίνεις αστροναύτης. Εξετάσεις σχολειού. Υποχρεωτικές ουρές. Πρέπει να περιμένεις. Μια μακριά ουρά στο σχολειό, γύρω από ένα καζάνι γάλα. Το σχέδιο Μάρσαλ. Γάλα σκόνη πετρωμένο, που μ’ έχει βάλει η δασκάλα να το σπάω μ’ ένα σφυρί. Το γάλα σκόνη μέσα στο βαρέλι έχει γίνει σκληρό σαν ασβέστης. Χτυπάω με το σφυρί. Ήχος σφυριού που χτυπάει ένα πορώδες πέτρωμα. Ο ήχος πνίγεται. Απορροφιέται σαν νερό.

Ξημέρωσε. Πρώτη αίσθηση του χώρου. Δυνατός ήλιος. Εγώ πεσμένος στο πάτωμα. Κάποιος μου ’τρίβε το κεφάλι σε κάτι λάσπες. Ξερατά. Μου έτριβε το κεφάλι πάνου στους εμετούς. Με συμβούλευε: «Φάε, γουρούνι, φάε, γκρου, γκρου, γκρου». Είχα κάνει εμετό. Ποιος ξέρει πότε. Πόση ώρα με χτυπάγανε. Πρέπει να υπολογίσω. Υπολογίζω. Τρεις ώρες, μόνο. Τι απέραντος χρόνος μπορεί να ’ναι τρεις ώρες. Είναι ίσως μια από τις μεγαλύτερες χρονικές εκτάσεις που θυμάμαι. Συμβαίνουν τόσα πολλά, που τελικά δεν προφταίνεις να τα κατατάξεις. Είχε ξημερώσει πια για τα καλά. Ωραία μέρα. Περίεργο, ωραία μέρα. Ήμουνα μόνος με τον άνθρωπο που εξακολουθούσε να μου τρίβει το κεφάλι. Έλεγε πως θα χέσει, για να μου δώσει να φάω, θα μου κάνει το φαΐ πιο νόστιμο. Καμιά έκπληξη. Έρχεται κάποιος χαφιές με νέες οδηγίες. Αφού ρώτησε τι έγινε και πήρε την απάντηση «τίποτα», λέει να με ξεσκατώσει και να με κατεβάσει κάτω. Με θέλει ο προϊστάμενος. Μου ρίχνει νερά. Θέλω να δείξου προθυμία. Θέλω να σηκωθώ, να περπατήσω μόνος μου. Αδύνατον να κουνηθώ. Με κατεβάζουν σούρνοντας στο Σπανό.

Η ίδια ατμόσφαιρα. Γελάσανε όταν μ’ είδανε. Τι θέλουνε πάλι. Ναι, ο Σπανός ζητάει πάλι τα ίδια πράγματα. Ίδιες ερωτήσεις. Μα τι σχέση έχουνε πια αυτά. Μοιάζανε αναχρονιστικά. Σου θύμιζε κάτι συγγενείς που έχεις να τους δεις είκοσι χρόνια και το πρώτο που σου λένε είναι γιατί δεν ήρθες να με δεις στη γιορτή μου. Κοίταζα έκπληκτος. Τι να πω.

Μου ρίξανε κρύο ή ζεστό νερό στα πόδια. Ήτανε φοβερά επώδυνο. Πετάχτηκα πάνω. Μετά δεν άκουγα καλά, σχεδόν δεν άκουγα τίποτα. Δεν ανησύχησα, χάρηκα, χάρηκα πολύ. Συνεχίζανε να με ρωτάνε. Ήτανε ένα βουβός κινηματογράφος. Κάποιος μου σφύριζε. Σφύριζε το Αθήνα Κόρη του Ουρανού. Το πράγμα πια ήτανε εντελώς γελοίο. Θυμώνανε, με σκουντάγανε και εγώ δεν τους άκουγα καθόλου. Ίσους να μην μπορούσα και να μιλήσω. Είχα ακούσει πως στη Μακρόνησο πολλοί είχανε μουγκαθεί από τα βασανιστήρια. Δεν τολμούσα να πιστέψω μια τέτοια ευτυχία. Δεν ήθελα να ανοίξω το στόμα μου, μην τυχόν απογοητευτώ. Τελικά δοκίμασα. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Ε, πια δε φοβόμουνα τίποτα.

Κάνω νόημα στο Σπανό να έρθει κοντά. Έρχεται τρέχοντας. Του ζητάω μολύβι και χαρτί. Το δίνει αμέσως. Του γράφω: «Ποιοι είστε;», «Τι θέλετε από μένα;». Το σκίζει έξω φρένων. Τους κάνω νόημα πως θα κατουρήσω στο γραφείο. Έντρομος ο Σπανός βάζει δυο και με σηκώνουν. Με πάνε στο αποχωρητήριο. Μπαίνουνε μαζί μου στην τουαλέτα. Ξανά στο γραφείο. Είχανε αρχίσει να πιάνουνε την καθημερινή τους δουλειά.

Με κατεβάζουνε σούρνοντας τέσσερα πατώματα. Σίγουρα πάω στην απομόνωση. Στις σκάλες ανέβαινε κόσμος, με στολή ή χωρίς στολή. Ένα συναρπαστικό ματς κυριαρχούσε. Λεπτομέρειες συζητιόντουσαν δυνατά. Παραμέριζαν για να με περάσουν. Κανένας δεν πρόσεχε. Το φίλαθλον πνεύμα είναι πάνω από τέτοιες μικρές, ανιαρές λεπτομέρειες.

Το κελί δεκαεφτά ήταν εκείνο όπου ο προηγούμενος κρατούμενος έμενε αυστηρά. Αυτό σήμαινε πως όλες οι ανάγκες του γινόντουσαν μέσα. Άπειρα σκουπίδια. Βρόμα περισσότερο από έντονη. Μόλις κλείδωσε την πόρτα και έμεινα μόνος, ένιωσα, σιγουριά. Το αίσθημα του ποντικού που, για να γλιτώσει από τη γάτα, μπαίνει στη φάκα. Τέλειωσα.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ Φ.Μ.Ε. & Κ.Ξ.Γ

 

Όλες οι συναδέλφισσες και όλοι οι συνάδελφοι  θα πρέπει να γνωρίζουμε τα εργασιακά δικαιώματά μας για να μην πέφτουμε θύματα εκμετάλλευσης από ασύδοτους επιχειρηματίες. Η μη τήρηση  των παρακάτω επιφέρει έως και αυτεπάγγελτο διοικητικό έλεγχο και πρόστιμα στις επιχειρήσεις που παρανομούν με βάση τις προβλέψεις του εναπομείναντος εργατικού δικαίου και τις ρυθμίσεις της εκπαιδευτικής νομοθεσίας όπως, για παράδειγμα, αποτυπώνονται στο άρθρο 42 του νόμου 4589/2019 (ΦΕΚ 13/Α/29-01-2017).

1. Σύμβαση Εργασίας

Η σύμβαση  στην οποία συμφωνούμε μπορεί να είναι είτε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου, είτε αορίστου χρόνου. Η σύμβαση εργασίας καταρτίζεται πριν την έναρξή της. Ο εργαζόμενος ή η εργαζόμενη υπογράφει  και παίρνει αντίγραφο, αφού πρώτα ελέγξει την νομιμότητα  και την ορθότητα των αναγραφόμενων. Ευνοϊκότεροι όροι από τον καθοριζόμενο κατώτατο μισθό και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είναι νόμιμοι και πρέπει να είναι διαρκής επιδίωξη όλων μας.

Ιδιαίτερα οι  εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες πρέπει να ελέγχουν τα εξής αληθή  και υποχρεωτικά στοιχεία:

1) Η ημερομηνία έναρξης και λήξης  της σύμβασης ορισμένου χρόνου. Αν  η σύμβαση εργασίας είναι αορίστου χρόνου πρέπει να αναγράφεται η ημερομηνία έναρξής της.

2) Η ειδικότητα.

3) Το ωράριο  εργασίας.

4)  Ο μεικτος μηνιαίος μισθός ή το ωρομίσθιο.

Είναι γνωστό ότι στον κλάδο μας οι εργοδότες σαμποτάρουν την υπογραφή αξιοπρεπούς Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Για την βελτίωση των θεσμικών και οικονομικών ζητημάτων πρέπει να αγωνιστεί ολόκληρος ο κλάδος.

2. Νόμιμο εβδομαδιαίο ωράριο πλήρους απασχόλησης

Σύμφωνα με το άρθρο 30, παρ. 3 του ν. 4415/2016 (ΦΕΚ Α’ 150/6-09-2016) «Το εβδομαδιαίο ωράριο πλήρους διδακτικής απασχόλησης στα φροντιστήρια και τα κέντρα ξένων γλωσσών καθορίζεται στις είκοσι μία (21) διδακτικές ώρες. Η συμπλήρωση πλήρους εβδομαδιαίου ωραρίου αντιστοιχεί σε είκοσι πέντε (25) ένσημα μηνιαίως, ανεξαρτήτως της κατανομής των διδακτικών ωρών μέσα στην εβδομάδα» (άρθρο 30, ν. 4415/2016). Σύμφωνα με εφαρμοστική εγκύκλιο του νόμου, η υπέρβαση του παραπάνω νομίμου ωραρίου, αμείβεται ως υπερωριακή απασχόληση σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

3. Διάρκεια διδακτικής ώρας

Σύμφωνα με το άρθρο 202 του ν. 4610/2019 (ΦΕΚ Α΄ 70/7-05-2019) «1. Στο τέλος του άρθρου 30 του ν. 4415/2016 (Α΄ 159) προστίθεται παράγραφος 4, ως εξής: “4. Η διδακτική ώρα για τα Φροντιστήρια και τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών αντιστοιχεί σε χρονική διάρκεια σαράντα πέντε (45) λεπτών της ώρας.”».

4.  Τριετίες - Χρόνος προϋπηρεσίας

Ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από τις 14/2/2012 και μετά την 1η Ιανουαρίου 2024 [αρ. 33 ν. 5033/2023, ΦΕΚ 158/Α/26.09.2023]. Αυτό σημαίνει, π.χ. ότι αν ένας εκπαιδευτικός είχε δύο έτος προϋπηρεσία τον Φεβρουάριο 2012, η πρώτη του τριετία θα συμπληρωθεί την 31-12-2024. Δεν είναι νοητή η διεκδίκηση αναδρομικών για το ανωτέρω χρονικό διάστημα, διότι, βάσει του νόμου αυτού, απλώς δεν υπολογίζεται (είναι σαν να μην διανύθηκε ποτέ!). Η προσαύξηση γίνεται πάνω στο βασικό μισθό ή ωρομίσθιο και είναι σε ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά σε ποσοστό 30% για προϋπηρεσία εννέα ετών και άνω. 

5. Μισθός/ Ωρομίσθιο από 1/04/2024 

Ο κατώτατος μικτός μηνιαίος μισθός για το νόμιμο πλήρες διδακτικό ωράριο των 21 διδακτικών ωρών την εβδομάδα - ελλείψει Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας σε κέντρα ξένων γλωσσών και φροντιστήρια –  είναι αυτός που ισχύει από 1/04/2024 στον ιδιωτικό τομέα: 830,00 €. 

Σύμφωνα με σχετική Απόφαση του υπουργείου Εργασίας και εγκυκλίους του ΕΚΦΑ, ο υπολογισμός του ωρομισθίου των καθηγητών των Κέντρων Ξένων Γλωσσών και Φροντιστηρίων προκύπτει από τον μαθηματικό τύπο: [6/21/25 Χ νόμιμου ή συμφωνημένου μισθού].

Το μικτό ωρομίσθιο των εργαζομένων στα φροντιστήρια και στα κέντρα ξένων γλωσσών για κάθε διδακτική ώρα διάρκειας 45 λεπτών, από 1/04/2024 δε μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι κατώτερος από 9,49 € [(6/21/25) Χ 780 = 9,49]. 

Στον κατώτερο μικτό μισθό και ωρομίσθιο προστίθεται το επίδομα γάμου* (10%) και οι συμπληρωμένες τριετίες, έως στις 14/03/2012 και μετά από τις 1/01/2023.  [Με απόφαση της κυβέρνηση Μητσοτάκη όσοι συμπληρώνουν τριετίες στο ενδιάμεσο δεν συνυπολογίζονται, άρθρο 34 ν. 5033 (ΦΕΚ 158/Α'/26.09.2023)].

6. Αναλυτικά ο κατώτατος Μισθός & το Ωρομίσθιο από 1/04/2024 

●Για άγαμους/ες που δεν έχουν συμπληρώσει καμία τριετία έως και τον Φεβρουάριο του 2012 και μετά τον Ιανουάριο 2023, ο κατώτατος μικτός μισθός διαμορφώνεται στα 830,00 € (μικτό ωρομίσθιο 9,49 €) και για  έγγαμους/ες  913,00 € (ωρομίσθιο 10,44 €)

●Για άγαμους/ες με μία (1) τριετία έως και τον Φεβρουάριο του 2012 και μετά τον Ιανουάριο 2023, ο μικτός μισθός διαμορφώνεται στα  913 € (μικτό ωρομίσθιο 10,44 €) και για έγγαμους/ες με μία (1) τριετία 996 €  (ωρομίσθιο 11,39 €).

●Για άγαμους/ες με δύο (2) τριετίες έως και τον Φεβρουάριο του 2012 και μετά τον Ιανουάριο 2023, ο κατώτατος μικτός μισθός διαμορφώνεται στα 996 € (μικτό ωρομίσθιο 11,39 €) και για έγγαμους/ες με δύο (2) τριετίες 1.079 € (ωρομίσθιο 12,34 €).

● Για άγαμους/ες με τρεις (3) τριετίες και άνω έως τον Φεβρουάριο του 2012 και μετά τον Ιανουάριο 2023, ο κατώτατος μικτός μισθός διαμορφώνεται στα 1.079 € (μικτό ωρομίσθιο 12,34 €) και για έγγαμους/ες με τρεις (3) τριετίες και άνω 1.162 € (ωρομίσθιο 13,29 €).

* Το επίδομα γάμου κατοχυρώνεται μέσα από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση (ΕΓΣΣΕ) Εργασίας, οι όροι της οποίας παγίως ανανεώνονται κάθε χρόνο. Η προσαύξηση του επιδόματος γάμου εξακολουθεί να ισχύει.

7. Ημέρες Διακοπών και Αργιών

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση με αριθμό 219434/Α5 «Ημέρες διακοπών και αργιών φροντιστηρίων και κέντρων ξένων γλωσσών» (ΦΕΚ Β΄ 4212/27-12-2016) καθορίζονται ως εξής:

Α. Διακοπών:

I) Χριστουγέννων, από την 24η Δεκεμβρίου μέχρι και τη 2η Ιανουαρίου

II) Πάσχα, από τη Μεγάλη Πέμπτη μέχρι και την Τρίτη μετά το Πάσχα

Β. Αργιών:

I) Όλες τις Κυριακές

II) Τις θρησκευτικές γιορτές των Τριών Ιεραρχών* και του Αγίου Πνεύματος

III) Τις εθνικές επετείους της 28ης Οκτωβρίου και 25ης Μαρτίου

IV) Τη 17η Νοεμβρίου

V) Την ημέρα των Θεοφανίων

VI) Την Καθαρά Δευτέρα

VII) Την 1η Μαΐου

VIII) Την κατά τις ισχύουσες διατάξεις ημέρα αργίας για την έδρα κάθε φροντιστηρίου και κέντρου ξένων γλωσσών, λόγω τοπικής θρησκευτικής ή εθνικής γιορτής

VIIII) Τη γιορτή Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

* Η αργία των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου), με την από 26/01/2024 απόφαση της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, καταργήθηκε! (ΦΕΚ  633/Β'/29.01.2014). 

Κατά τις ημέρες αργιών και διακοπών τα φροντιστήρια και κέντρα ξένων γλωσσών παραμένουν κλειστά. Δύναται τις ημέρες αργιών και διακοπών να λειτουργούν οι γραμματείες φροντιστηρίων και κέντρων ξένων γλωσσών.

8. Υποχρεωτική αμοιβή ημερών διακοπών και αργιών

Σύμφωνα με το άρθρο 80 του ν. 4445/2016 (ΦΕΚ Α΄ 236/19-12-2016) «Η παρ. 2 του άρθρου 30 του ν. 4415/2016 (Α΄ 159) αντικαθίσταται ως εξής: “2. Κατά τις ημέρες αργιών και διακοπών οι διδάσκοντες / καθηγητές δικαιούνται τις αντίστοιχες αποδοχές, χωρίς να υποχρεούνται να εργάζονται. Σε περίπτωση απασχόλησής τους κατά τις Κυριακές, οι αποδοχές καταβάλλονται προσαυξημένες, σύμφωνα με την κείμενη εργατική νομοθεσία”».

9. Άδεια και επίδομα αδείας - Δώρα Χριστουγέννων & Πάσχα

Οι εργαζόμενοι που συνδέονται με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου δικαιούνται άδεια με αποδοχές (αποζημίωση άδειας) και επίδομα άδειας, ακόμα και αν απολυθούν ή αποχωρήσουν οικειοθελώς ή λήξει η σύμβασή τους.

Επίσης όλοι οι μισθωτοί που αμείβονται με μισθό, με ημερομίσθιο ή ωρομίσθιο δικαιούνται από τους εργοδότες τους επίδομα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα. Το δώρο του Χριστουγέννων καταβάλλεται υποχρεωτικά στις 21 Δεκεμβρίου κάθε έτους, υπολογίζεται για τη χρονική περίοδο εργασίας από 1ης Μαΐου  έως 31^ης Δεκεμβρίου και το δώρο Πάσχα που καταβάλλεται στους δικαιούχους υποχρεωτικά έως και την Μεγάλη Τετάρτη κάθε έτους, υπολογίζεται για τη χρονική περίοδο εργασίας από 1ης Μαΐου  έως 31^ης Δεκεμβρίου.

10. Υποχρεωτική Ασφάλιση

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 34/2018 του ΕΦΚΑ οι καθηγητές που εργάζονται με το πλήρες εβδομαδιαίο διδακτικό ωράριο εργασία των 21 ωρών ασφαλίζονται με  είκοσι πέντε (25) ένσημα μηνιαίως, ανεξαρτήτως της κατανομής των διδακτικών ωρών μέσα στην εβδομάδα που εργάζονται. Αν απασχολούνται κάτω του πλήρους εβδομαδιαίου ωραρίου των 21 ωρών τα ένσημα κατανέμονται ανάλογα των ημερών της φυσικής τους παρουσίας και το τεκμαρτό ημερομίσθιο:

«Όπως είναι γνωστό, οι ημέρες ασφάλισης υπολογίζονται σύμφωνα με τις κοινές διατάξεις του τέως ΙΚΑ – ΕΤΑΜ όπως προβλέπεται από τα αρ. 8 παρ. 2, αρ. 25 παρ. 4,5,7,8,9 του Α.Ν. 1846/51 και του αρ. 18 του Κανονισμού Ασφάλισης του τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, όπως ισχύουν – εγκ. τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ 44/1975, αρ. 39 του Ν. 1892/90 – εγκ. τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ 95/1992, συνυπολογίζοντας πάντοτε, τον τρόπο αμοιβής (μισθός, ημερομίσθιο), το μειωμένο ωράριο απασχόλησης, τις ημέρες εργασίας, το σύστημα λειτουργίας της επιχ/σης. Κατά συνέπεια θα πρέπει να γίνεται σύγκριση του ημερήσιου μισθού με το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ασφαλιστικής κλάσης, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά (από την 01/10/08 έως και σήμερα: 11,06 €)».

11. Δυνατότητα εργασίας σε ιδιωτικά σχολεία, κέντρα ξένων γλωσσών και φροντιστήρια

Με την παρ. 2 του άρθρου 203 του νόμου 1610/2019 προστέθηκε περίπτωση α’ στην παρ. 4 του άρθρου 27 του ν. 682/1977, η οποία ρυθμίζει τα εξής:

«α) Οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί που έχουν σύμβαση εργασίας (ορισμένου ή αορίστου χρόνου) με μειωμένο διδακτικό ωράριο λιγότερο των οκτώ (8) ωρών εβδομαδιαίως, μπορούν να διδάσκουν σε Φροντιστήριο ή Κέντρο Ξένων Γλωσσών, το οποίο ανήκει σε διαφορετική Διεύθυνση Εκπαίδευσης από την ιδιωτική σχολική μονάδα στην οποία υπηρετούν. Παράλληλα, κάθε εκπαιδευτικός που εργάζεται σε Φροντιστήριο ή Κέντρο Ξένων Γλωσσών, μπορεί να εργάζεται και σε ιδιωτική σχολική μονάδα, η οποία ανήκει σε διαφορετική Διεύθυνση Εκπαίδευσης, συνάπτοντας σύμβαση εργασίας με διδακτικό ωράριο λιγότερο των οκτώ (8) ωρών εβδομαδιαίως».

Πανελλαδικές 2024: Σταθερή μείωση «επιτυχόντων» στις περισσότερες ξενόγλωσσες φιλολογίες

Τα Τμήματα ξένων γλωσσών και φιλολογιών όπου απαιτείται η αντίστοιχη εξέταση ενός συναφούς «ειδικού μαθήματος» ξένης γλώσσας είναι εννέα. Για το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου απαιτείται η εξέταση δύο  «ειδικών μαθημάτων» ανάμεσα στα «Αγγλικά», «Γαλλικά» και «Γερμανικά».

Οι προσφερόμενες θέσεις για τους αποφοίτους των ΓΕΛ στα Τμήματα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ  και του ΕΚΠΑ [συμπεριλαμβανομένων 2 (6 + 0 αντίστοιχα) θέσεων κατόπιν μεταφοράς]  και του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου [συμπεριλαμβανομένων 4 θέσεων κατόπιν μεταφοράς] καλύπτονται όλες.  Εδώ αξίζει να επισημανθεί ότι  για το τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου σημειώθηκε μια αξιοσημείωτη μείωση της βάσης εισαγωγής: από τα 17.720 μόρια το 2023 στα 14.820 φέτος, μείωση 2.900 μορίων, ποσοστό μείωσης 16,4%.

Ωστόσο,  στα υπόλοιπα τμήματα των ξενόγλωσσων φιλολογιών, ένας τεράστιος αριθμός θέσεων οι οποίες καθορίζονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μένουν «ορφανές» 

Πέρσι τέτοια εποχή αναφορικά με τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών του 2023 σημειώναμε ότι «απειλούνται τμήματα ξένων γλωσσών και φιλολογιών». Η φετινή κατάσταση δεν αναστράφηκε.  

●Από τις  συνολικά 194 διαθέσιμες θέσεις [συμπεριλαμβανομένων (7 + 10 αντίστοιχα) 16 κατόπιν μεταφοράς], για τους  αποφοίτους των ημερήσιων ΓΕΛ, των Τμημάτων Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας (ΑΠΘ: 79 και ΕΚΠΑ: 117), 137  θέσεις μένουν κενές (70,62%). Δικαίωμα εγγραφής αποκτούν μόλις 55 (ΑΠΘ: 13, ΕΚΠΑ: 44) απόφοιτοι των ημερησίων ΓΕΛ  που συμμετείχαν στις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις.

●Από τις συνολικά 236  (ΑΠΘ: 110 και ΕΚΠΑ: 126) διαθέσιμες θέσει [συμπεριλαμβανομένων 23 (11 + 12 αντίστοιχα) κατόπιν μεταφοράς] για τους  αποφοίτους των ημερήσιων ΓΕΛ,  των Τμημάτων Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας,  161  θέσεις μένουν κενές (68,22%). Δικαίωμα εγγραφής αποκτούν μόλις  75 (ΑΠΘ: 38, ΕΚΠΑ: 37) απόφοιτοι. 

● Από τις 80 διαθέσιμες θέσεις [συμπεριλαμβανομένων 5 κατόπιν μεταφοράς], για τους  αποφοίτους των ημερήσιων ΓΕΛ,  στο Τμήμα Ισπανικής Γλώσσας και φιλολογίας του ΕΚΠΑ, 59 θέσεις μένουν κενές (73,75%). Δικαίωμα εγγραφής αποκτούν μόλις 21 απόφοιτοι.

●Από τις  συνολικά 129 (ΑΠΘ: 70 και ΕΚΠΑ: 59) διαθέσιμες θέσεις [συμπεριλαμβανομένων (7 + 6 αντίστοιχα) 13 κατόπιν μεταφοράς], για τους αποφοίτους των ημερήσιων ΓΕΛ,  των Τμημάτων Ιταλικής Γλώσσας και φιλολογίας  106  θέσεις μένουν κενές (82,17%). Δικαίωμα εγγραφής αποκτούν μόλις 23 (ΑΠΘ: 11, ΕΚΠΑ: 12) απόφοιτοι.

Το πλήθος των μαθητών που αποκτάει δικαίωμα εγγραφής σε ένα τμήμα ξενόγλωσσης φιλολογίας βαίνει λοιπόν μειούμενο. Σε αυτό συμβάλει τα μέγιστα η εισαγωγή, από το ακαδημαϊκό έτος 2020/2011, της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγή (ΕΒΕ), ο αποκλεισμός της Ισπανικής και της Ιταλικής γλώσσας από την δημόσια εκπαίδευσης και το μειωμένο ενδιαφέρον των μαθητών για πτυχία χωρίς σημαντική επαγγελματική προοπτική, αφού στα ιδιωτικά κέντρα ξένων γλωσσών οι συνθήκες εργασίας είναι άθλιες. Το καταμαρτυρούν τα  στοιχεία συμμετοχής στις εξετάσεις των «ειδικών μαθημάτων».

Αν κανείς αθροίσει τον αριθμό των προσφερόμενων θέσεων και όσων απέκτησαν δικαίωνα εγγραφής στα περισσότερα από τα τμήματα των ξενόγλωσσων φιλολογιών, από το 2021, τα στοιχεία που προκύπτουν είναι αποκαρδιωτικά:

Αναφορικά με τις προτιμήσεις των σπουδαστών, από τους 95 επιτυχόντες  στο τμήμα Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιόνιου Πανεπιστημίου, για 77 (81%) σπουδαστές το Τμήμα αυτό  αποτέλεσε πρώτη επιλογή. Το τμήμα της Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ ήταν πρώτο στη σειρά προτίμησης για 133 σπουδαστές (επιτυχόντες 159) και το αντίστοιχο του ΕΚΠΑ για 122 (επιτυχόντες 202). Το τμήμα της Γαλλική Φιλολογία του ΑΠΘ ήταν πρώτο κατά σειρά προτίμησης για 8 σπουδαστές από τους 13 επιτυχόντες και το αντίστοιχο του ΕΚΠΑ για 35 από τους 44 επιτυχόντες. Από τους 38 επιτυχόντες του τμήματος της Γερμανική Φιλολογίας του ΑΠΘ, στην πρώτη σειρά προτίμησης ήταν για 32 και από τους 37 επιτυχόντες για το αντίστοιχο τμήμα του ΕΚΠΑ, πρώτη επιλογή ήταν για 27. Από τους 21 επιτυχόντες στο τμήμα της Ισπανικής Φιλολογίας του EKΠΑ, πρώτο στη σειρά προτίμησης ήταν για 14. Τέλος, το τμήμα της Ιταλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ ήταν πρώτο στη σειρά προτίμησης και για τους 11 επιτυχόντες, ενώ  και από τους 12 επιτυχόντες στο αντίστοιχο τμήμα του ΕΚΠΑ στην πρώτη σειρά προτίμησης ήταν για 11. 

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ένας ασήμαντος αριθμός από τις προσφερόμενες θέσεις για τους αποφοίτων των εσπερινών ΓΕΛ  καλύπτονται ή σε περιπτώσεις δεν καλύπτεται καμία θέση, όπως και  με το σύστημα του 10% των παλαιότερων αποφοίτων.

Πανελλαδικές 2024: Θέσεις, ΕΒΕ και υποψήφιοι στις ξενόγλωσσες φιλολογίες

Η εφαρμογή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγή (ΕΒΕ) εισήχθη κατά το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022. Σκοπός της κυβερνητικής πολιτικής είναι ο αποκλεισμός από την εισαγωγή στα ΑΕΙ υποψηφίων με χαμηλές βαθμολογίες στις Πανελλήνιες ώστε να στέλνονται ως πελάτες στα ιδιωτικά Κολλέγια. Ο αριθμός των μαθητών που εξασφαλίζει το δικαίωμα εγγραφής σε κάποιο ΑΕΙ είναι μικρότερος από τις προσφερόμενες θέσεις οι οποίες  μάλιστα τα τελευταία χρόνια μειώθηκαν.

Κάθε Πανεπιστημιακό Τμήμα θέτει ως Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής – ΕΒΕ ποσοστό Χ% του μέσου όρου (ΜΟ) των μέσων επιδόσεων (ΜΕ) όλων των υποψηφίων στο σύνολο των μαθημάτων του επιστημονικού πεδίου του υποψηφίου.

Οι μαθητές μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών και της ΕΒΕ για κάθε Τμήμα, καλούνται να ποντάρουν  στη ρουλέτα  του μηχανογραφικού δελτίου για την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Η υποβολή των μηχανογραφικών θα ολοκληρωθεί τα μεσάνυχτα της Πέμπτης 18/7.

Στον παραπάνω πίνακα αποτυπώνονται οι ΕΒΕ και οι θέσεις, για το 2024, στις ξενόγλωσσες φιλολογίες καθώς και του Τμήματος Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστήμιου, όπου απαιτείται η εξέταση «ειδικού μαθήματος».

Συμμετοχή στα «ειδικά μαθήματα» 

Η συμμετοχή στην εξέταση των ειδικών μαθημάτων ξένων γλωσσών αποτελεί προϋπόθεση για την εισαγωγή στα υπό εξέταση Τμήματα, αλλά και σε άλλα, με την εξέταση στο μάθημα των Αγγλικών.  

Σύμφωνα με τα στατιστικά των βαθμολογιών των  αποφοίτων των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων που έδωσαν φέτος Πανελλαδικές εξετάσεις  σημειώθηκε σημαντική μείωση του αριθμού των μαθητών οι όποιοι επέλεξαν να συμμετάσχουν  στο διαγωνίσματα των «ειδικών μαθημάτων».

Το μάθημα των Αγγλικών το έδωσαν 16.927 μαθητές (ΓΕΛ 15.379, ΕΠΑΛ 1.548) έναντι των 14.941 του περασμένου έτους (-1.986), των Γαλλικών το έδωσαν 379 μαθητές (ΓΕΛ: 374, ΕΠΑΛ: 5) έναντι των 402 του περασμένου έτους (-23),  των Γερμανικών το έδωσαν 416 μαθητές (ΓΕΛ 406, ΕΠΑΛ 10) έναντι των 430 του περασμένου έτους (-14), των Ισπανικών το έδωσαν μόλις 68 μαθητές (ΓΕΛ 68, ΕΠΑΛ 0) έναντι των 85 του περασμένου έτους (-17) και το μάθημα των Ιταλικών το έδωσαν  μόλις 79 μαθητές  (ΓΕΛ 73, ΕΠΑΛ 6) έναντι των 95 του περασμένου έτους (-16).

Αυτό που προκύπτει με την πρώτη ματιά από τους δύο παραπάνω πίνακες είναι δυστυχώς η όλο και μεγαλύτερη μείωση του ενδιαφέροντος των μαθητών για τα τμήματα των ξενόγλωσσων φιλολογιών. Επίσης προκύπτει ότι ο αριθμός των συμμετεχόντων στα μαθήματα της Ισπανικής και της Ιταλικής εξακολουθεί να είναι και φέτος μικρότερος από τις προσφερόμενες θέσεις! Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ιταλική και η Ισπανική Γλώσσα δυστυχώς δε διδάσκονται στη δημόσια εκπαίδευση.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία και τα εμπειρικά δεδομένα ίσως θα υπάρξει περεταίρω μείωση των μαθητών που θα αποκτήσουν το δικαίωμα εγγραφής στα τμήματα των ξενόγλωσσων φιλολογιών. Εξάλλου η εγγραφή στα τμήματα ξενόγλωσσων φιλολογιών, πολλών από τους σπουδαστές που εξετάζονται στο «ειδικό μάθημα»,  δεν είναι πρώτη τους επιλογή.

Πογκρόμ απολύσεων στην ιδιωτική εκπαίδευση

Τα φαινόμενα καταστρατήγησης των εργατικών δικαιωμάτων, των αυθαίρετων και αναιτιολόγητων απολύσεων,  της κλοπής των ενσήμων και της απλήρωτης εργασίας στον χώρο της ανεξέλεγκτης ιδιωτικής εκπαίδευσης συνεχίζονται με όλο και μεγαλύτερη ένταση και με την ανοχή της Κυβέρνησης, υποσκάπτοντας το όποιο εκπαιδευτικό έργο και διαλύοντας τη ζωή των εργαζομένων. 

Σε παράσταση διαμαρτυρίας προχώρησαν την περασμένη  Τετάρτη έξω από το γνωστό φροντιστήριο «Ηράκλειτος», στο κέντρο της Αθήνας,  σωματεία εργαζομένων της ιδιωτικής εκπαίδευσης ενάντια στην απόλυση μέλους του ΔΣ του σωματείου «ο Βύρων». 

Είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που η διεύθυνση του φροντιστηρίου απολύει συνδικαλιστή εργαζόμενο, καθώς πέρυσι είχε απολυθεί και η Πρόεδρος του σωματείου.

Σύμφωνα με το σωματείο «ο Βύρων», η διοίκηση επικαλέστηκε …«διάσταση απόψεων», εννοώντας ότι η διεκδίκηση και τήρηση των αυτονόητων (;) εργασιακών δικαιωμάτων η άρνηση αναπλήρωσης των αργιών, η δουλειά τις Κυριακές, αποτελεί απλώς …διαφωνία (!). Και, σύμφωνα με την βάρβαρη και μεσαιωνική αυτή λογική, ο διαφωνών, αυτός δηλαδή που χαλάει αυτό το αφήγημα και αρνείται να παρανομήσει και υπερασπίζεται τα δικαιώματά του, βλέπει την πόρτα της απόλυσης.

Στον χώρο των φροντιστηρίων και των κέντρων ξένων γλωσσών  οι εργοδοτικές ενώσεις, βασιζόμενοι στις κυβερνητικές αντεργατικές και αντιεκπαιδευτικές νομοθεσίες, αρνούνται να υπογράψουν με τα εργατικά σωματεία του κλάδου αξιοπρεπείς συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Επίσης, όπως διαβάζουμε εδώ απολύθηκε αναιτιολόγητα καθηγήτρια από τα Εκπαιδευτήρια Λαμπίρη: «Η απολυθείσα είναι μια νεαρή εκπαιδευτικός με λιγότερο από δύο χρόνια παρουσίας στο σχολείο (...) Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και τη μέρα της απόλυσης ουδέποτε η διεύθυνση της έκανε κάποιου είδους παρατήρηση, επίπληξη ή έδωσε κάποια οδηγία για να διορθώσει κάποιο δικό της τυχόν λάθος. Πριν από μόλις τρεις μήνες βίωσε μια πραγματική οικογενειακή τραγωδία, που στην κυριολεξία την τσάκισε ψυχολογικά. Αντί η διεύθυνση του σχολείου να προσπαθήσει, έστω και τυπικά, να παράσχει τη στήριξή της στη συνάδελφο, την αντιμετώπισε με ανατριχιαστική ψυχρότητα, όταν επέστρεψε στην εργασία της. Παρ΄ όλα αυτά, μαζεύοντας τα κομμάτια της, τις τελευταίες εβδομάδες της σχολικής χρονιάς έδωσε τον καλύτερο εαυτό της. Τελικά, η «στήριξη» της διοίκησης του σχολείου ήλθε. Συγκεκριμένα, την τελευταία μέρα του διδακτικού έτους, την περασμένη Παρασκευή, και κοντά στο μεσημέρι, όταν ήδη οι περισσότεροι είχαμε ανταλλάξει ευχές για τις καλοκαιρινές διακοπές, ήλθε η ειδοποίηση να περάσει από το λογιστήριο για τα περαιτέρω. Εμβρόντητη η συνάδελφος άκουσε από τη λογίστρια ότι έχει καταγγελθεί η σύμβασή της (...) Ο εκπαιδευτικός είναι για τους εργοδότες ένα σκουπίδι από το οποίο μπορούν να απαλλάσσονται, ανακυκλώνοντας εργασία και ανεργία, ανεξάρτητα από τη συγκυρία, τα προσωπικά δράματα ή οτιδήποτε άλλο θα περίμενε κάποιος να λαμβάνεται υπόψη σε μια κοινωνία ανθρώπων. Αυτή η πραγματικότητα, βέβαια, είναι το αποτέλεσμα του νόμου 4713/2020 (νόμος Κεραμέως) που έδωσε τη δυνατότητα στους εργοδότες να εμφανίζουν χωρίς αναστολές την απόλυτη έλλειψη ενσυναίσθησης, την απόλυτη έλλειψη ανθρωπιάς. Και όλα αυτά σε ένα χώρο που λέγεται ΣΧΟΛΕΙΟ. Σχολείο που προορίζεται να διδάσκει, πάνω απ΄ όλα, το νοιάξιμο για το συνάνθρωπο. Συναδέλφισσα, εμείς, ως διοίκηση του σωματείου στο σχολείο, σου δίνουμε την υπόσχεση ότι θα παλέψουμε για να ανακληθεί η απόλυσή σου. Κυρίως, θα παλέψουμε για να δώσουμε ένα μάθημα ανθρωπιάς. Θα παλέψουμε για να παραμείνουμε δάσκαλοι, να παραμείνουμε άνθρωποι, τελικά».

Η αιχμή της εργοδοτικής αυθαιρεσίας

Τα φαινόμενα καταστρατήγησης των εργατικών δικαιωμάτων, των αυθαίρετων απολύσεων,  της κλοπής των ενσήμων και της απλήρωτης εργασίας στον χώρο της ανεξέλεγκτης ιδιωτικής εκπαίδευσης δεν έχουν τέλος.  

Μετά από καταγγελία θαρραλέας καθηγήτριας στην Επιθεώρηση Εργασίας Νίκαιας, τον Ιούλιο 2023, με θέμα «Απλήρωτη  εργασία – Υποαδήλωτη Εργασία – Μη καταβολή Δώρων εορτών Πάσχα και Χριστουγέννων – Μη καταβολή Αποδοχών Αδείας και Επιδόματος Αδείας, επί σειρά ετών», ενάντια στο φροντιστήριο «ΑIXMH GROUP 3-4» στον Κορυδαλλό  και τη συζήτηση της εργατικής διαφοράς (19/7/2023) με παρουσίας  εργατικών εκπροσώπων που στήριξαν την συναδέλφισσα, ο εργοδότης υποχρεώθηκε να συμμορφωθεί και δέχτηκε να καταβάλει το συνολικό ποσό των 5.500 ευρώ σε ισόποσες δώσεις των 500 ευρώ.  Η αποπληρωμή της εργαζόμενης  ολοκληρώθηκε τον περασμένο Μάιο.

Μήπως οι εργαζόμενοι θα πρέπει μαζικά και συλλογικά να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους και επιτέλους να αναστέλλεται η λειτουργία των εταιριών των παρανομούντων εργοδοτών της ιδιωτικής εκπαίδευσης;

H διακοπή λειτουργίας προβλέπεται σε άλλες χώρες όταν δεν εκπληρώνονται οι οικονομικές υποχρεώσεις απέναντι στο προσωπικό. 

Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Νόμο 117/2018 της Κυπριακής Δημοκρατίας «που ρυθμίζει την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών φροντιστηρίων και άλλα συναφή θέματα», «14. Κανένα ιδιωτικό φροντιστήριο δεν μπορεί να λειτουργεί και η λειτουργία του διακόπτεται από την Αρμόδια Αρχή αν…. γ) αυτό δεν εκπληρώνει τις οικονομικές του υποχρεώσεις για την κανονική του και απρόσκοπτη λειτουργία του αναφορικά με την μισθοδοσία του προσωπικού του».